نیروگاه بخاری : نیروگاهی است که در آن از انرژی حرارتی سوخت های مایع ، جامد وگاز جهت تولید بخار و مصرف آن در توربین های بخار برای تولید برق استفاده می شود.
نیروگاه گازی : نیروگاهی است که در آن از انرژی حرارتی سوخت های فسیلی گاز و مایع جهت تولید گاز داغ (دود) و مصرف آن در توربین گاز برای تولید برق استفاده می شود.
نیروگاه چرخه ترکیبی : نیروگاهی است که در آن علاوه بر انرژی الکتریکی تولید شده در توربین های گازی از حرارت موجود در گازهای خروجی از توربین های گازی جهت تولید بخار در یک دیگ بخار بازیاب استفاده شده و بخار تولیدی در یک دستگاه توربو ژنراتور بخاری تولید انرژی برق می کند .
نیروگاه دیزلی : نیروگاهی است که در آن از سوخت نفت گازجهت راه اندازی موتور دیزلی استفاده کرده و انرژی مکانیکی حاصله توسط ژنراتور کوپله شده با آن ، به انرژی الکتریکی تبدیل می شود.
نیروگاه برقآبی : نیروگاهی است که در آن از انرژی پتانسیل آب انباشته شده در پشت سدها یا انرژی جریانی آب رودخانه ها جهت مصرف در توربین آبی برای تولید برق استفاده می گردد .
نیروگاه برق بادی : مزرعه توربین های بادی که برق تولیدی از انرژی باد را به شبکه سراسری تغذیه می کند را اصطلاحاً نیروگاه بادی می گویند.
قدرت عملی : بیشترین توان قابل تولید مولد در محل نصب با در نظر گرفتن شرایط محیطی (ارتفاع از سطح دریا، دمای محیط و رطوبت نسبی) است.
قدرت عملی بیشترین : قدرت عملی در فصل زمستان (یا قدرت عملی در سرد ترین روز سال ).
قدرت عملی کمترین : قدرت عملی در فصل تابستان (یا قدرت عملی در گرمترین روز سال ).
میانگین قدرت عملی : میانگین قدرت عملی فصلی واحدهای تولید برق
قدرت قابل تولید نرمال : توانی است که یک واحد در شرایط عادی و بدون هیچگونه اشکال فنی و بدون اثرات سوء بر روی واحد می تواند تولید کند .
حداکثر قدرت تولیدی همزمان با پیک بار شبکه : حداکثر قدرت تولیدی همزمان واحدها در پیک بار شبکه طی یکدوره مشخص که ممکن است از جمع قابلیت تولید واحدها کمتر و یا مساوی با آن باشد .
تولید ناویژه نیروگاه : جمع انرژی تولیدی مولدهای برق یک نیروگاه که در طی یک دوره زمانی معین (مثلاً یکسال ) روی
پایانه خروجی مولدها بر حسب کیلووات ساعت یا مگاوات ساعت اندازه گیری می شود .
مصرف داخلی واحد : مقدارانرژی الکتریکی که توسط تجهیزات کمکی و جنبی یک واحد که جهت راهبری آن (چه در
حالت کار و چه درحالت توقف) مصرف می شود در طول یکدوره مشخص را مصرف داخلی واحدگویند.
مصرف داخلی نیروگاه (فنی) : جمع مصارف داخلی که مستقیم ا ً در تولید نقش دارند (در طول یکدوره مشخص بر حسب
کیلووات ساعت) مصرف داخلی فنی نیروگاه می باشد .
مصرف داخلی نیروگاه (غیرفنی) :انرژی مورد استفاده داخل نیروگاه شامل انرژی مصرفی برای روشنایی معابر و تجهیزات جانبی واحد ها بدون توجه به این نکته که این انرژی در خود واحد تولید شده یا از منبع دیگری تامین گردد .
تولید ویژه واحد : تفاضل انرژی ناویژه واحد و مصرف داخلی واحد در یک دوره بر حسب کیلووات ساعت یا مگاوات ساعت است .
تولید ویژه نیروگاه : تولید انرژی ویژه، عبارت است از تولید انرژی برق ناویژه منهای مصرف داخلی نیروگاهها در یک دوره
معین و برحسب کیلووات ساعت یا مگاوات ساعت محاسبه می شود.
حداکثر بار همزمان :در یک سیستم برق کاملا ً بهم پیوسته ، حداکثر بار همزمان روزانه ، هفتگی ، ماهانه ، سالانه عبارتست از مجموع بار مناطق در لحظه حداکثر بار سیستم (بر حسب مگا وات ). اگر سیستم بهم پیوسته کل کشوررا پوشش ندهد حداکثر بار همزمان از مجموع بار حداکثر شبکه بهم پیوسته و بار مناطق مجزا ، بطور همزما ن بدست می آید . با توجه به اختلاف ساعت پیک در مناطق مختلف وابسته به یک سیستم بهم پیوسته ، حداکثر بار همزمان کمتر از جمع بار حداکثر مناطق می باشد .
حداکثر بار غیر همزمان : عبارت از مجموع بیش ترین بارهای مصرف شده در مناطق مختلف کشور در یک دوره زمانی معین است. بیش ترین بارهای مناطق، لزوماً همزمان نیستند.
ضریب بار تولیدی (شبکه) : نسبت کل انرژی تولیدی طی یک دوره مشخص (عموما یک دوره یک ساله ) به حاصلضرب پیک بار سیستم و طول زمان دوره مربوطه به ساعت (عموما ٨76٠ ساعت) ضریب بار شبکه = ١٠٠ * کل انرژی تولیدی شبکه درطول سال یک بارتولیدی * ٨76٠ ساعت
ضریب بار واحد نیروگاهی : نسبت کل انرژی تولید شده در یک واحد در طی یک دوره مشخص (عموما یک دوره یک ساله) به حاصلضرب قدرت عملی واحد و ساعات کارکرد در دوره مورد نظر ضریب بار تولیدی واحد =ضریب بار نیروگاه میانگین وزنی ضریب بار واحدهای آن نیروگاه است.
ضریب بهره برداری نیروگاه ، منطقه ،کشور : نسبت کل انرژی تولید شده در یک نیروگاه ، منطقه یا کشور طی یک دوره مشخص (عموماً یک دوره یکساله) به حاصلضرب قدرت عملی نیروگاه،منطقه یا کشور و طول زمان دوره مربوط به ساعت .
درصد ضریب بهره برداری = 100*(قدرت عملی * ٨76٠/ انرژی تولیدی ناویژه )
ضریب آمادگی = 100* (قدرت عملی / قدرت قابل تولید)
ضریب نا آمادگی = 100* (قدرت عملی /مجموع قدرت غیر قابل تولید)
ضریب خروج اضطراری = 100 * (قدرت عملی/خروجها و محدودیتهای اضطراری)
نرخ خروج اضطراری =
100* (خروج ها و محدودیت های اضطراری + ذخیره گردان + انرژی تولید شده /خروج ها و محدودیت های اضطراری)
نرخ گرمایش ویژه : میزان حرارت مصرفی برای تولید یک کیلووات ساعت را نرخ گرمایش ویژه گویند که به کیلوکالری بر کیلووات ساعت نشان داده می شود .
ارزش حرارتی : مقدار انرژی حرارتی که از سوختن یک واحد سوخت حاصل میشود و بر حسب کیلو کالری یا Btuسنجیده می گردد .
راندمان حرارتی : با توجه به این که انرژی حرارتی یک کیلووات ساعت برق به طور ثابت ٨6٠ کیلو کالری است، بازده واحدها یا نیروگاه های حرارتی از طریق فرمول زیر به دست می آید:
100*(انرژی حرارتی مصرفی به ازاء یک کیلووات ساعت برق تولید/860)
قدرت تولید شده در پیک : توانی است که واحد در زمان پیک تولید کرده است .
قدرت یا انرژی وارد شده (واردات) : عبارتست از مجموع قدرت یا انرژی وارد شده از طریق خطوط فرامنطقه ای . این رقم با علامت منفی در گزارش های دیسپاچینگ ملی نمایش داده می شود .
ذخیره : تفاضل توان قابل تولید و توان تولید شده درپیک است
ذخیره گردان : تفاضل توان قابل تولید و توان تولید شده واحدهای در مدار در زمان پیک است
ذخیره غیرگردان : توان قابل تولید واحد یا واحدهای خارج از مدار که آماده بهره برداری می باشند .
ذخیره تولید : نسبت مجموع ذخیره های گردان و غیرگردان به کل قدرت قابل تامین در زمان پیک می باشد و نشان دهنده میزان ظرفیت تولید آماده ای است که جهت استفاده در مواقع اضطراری و تغییرات ناگهانی بار بکار می آید .
قدرت یا انرژی خارج شده (صادرات) :عبارتست از مجموع قدرت یا انرژی خارج شده از طریق خطوط فرامنطقه ای (این رقم با علامت مثبت در گزارش های دیسپاچینگ ملی نمایش داده می شود).
معادل افت فرکانس :بخشی از انرژی یا توان مورد نیاز مصرف که در اثر کاهش یا افزایش فرکانس از حد نامی ، از بار نامی سیستم کاسته و یا به آن افزوده می شود .
نیاز مصرف : مجموع بار مورد نیاز شبکه، از جمع بار تولید شده توسط مجموع تولید ناویژه نیروگاه ها ،دریافتی از کشورهای همجوار ، معادل افت فرکانس و معادل خاموشی اعمال شده بدست می آید . نیاز مصرف به صورت توان در پیک و انرژی در یک دوره زمانی تعیین می گردد.
ضریب بار کل: از فرمول زیر محاسبه می گردد:
100*(24* قدرت مصرف شده/نیاز مصرف انرژی کل)
نیاز مصرف اصلاح شده :مجموع نیاز مصرف شبکه و معادل اعمال مدیریت صنایع را نیاز مصرف اصلاح شده می گویند.
انرژی تولید نشده ناشی از محدودیت های داخلی :انرژی تولید نشده واحد به دلیل معایب و محدودیت های ایجاد شده روی واحد و یا تجهیزات کمکی.
زمان محدودیت * مقدار محدودیت در قدرت عملی فصلی= انرژی تولید نشده ناشی از محدودیت داخلی بر اساس قدرت عملی فصلی
انرژی تولید نشده ناشی از محدودیت های خارجی : انرژی تولید نشده واحد به دلیل معایب و محدودی تهای اعمال شده به نیروگاه توسط عوامل خارجی (شبکه ، سوخت ، منابع آب پشت سدها و غیره ) که بهره برداری نیروگاه در آن نقشی ندارد.
نحوه محاسبه: انرژی تولید نشده ناشی از محدودیت خارجی بر اساس قدرت عملی فصلی برابر است با زمان محدودیت ضرب در مقدار محدودیت در قدرت عملی فصلی برابر است با انرژی تولید نشده ناشی از محدودیت های خارجی بر اساس قدرت عملی فصلی.
نیروگاه های اختصاصی : این نیروگاه ها متعلق به صنایع بزرگ نظیر (فولاد مبارکه ، ذوب آهن ، مس سرچشمه و ...) هستند و برق تولید می کنند و امکان داد و ستد انرژی با شبکه های وزارت نیرو در آنها وجود دارد.
سهم برق از مصرف انرژی نهایی :مصرف انرژی برق تقسیم بر مصرف نهایی انرژی
مقدار آلاینده های محلی در تولید برق :میزان انتشار ذرات معلق مانند NOX،SOX، COD ، BOD تقسیم بر کیلووات ساعت تولید ناخالص (هریک جداگانه) و واحد آن ppm و ppp است
ضریب ذخیره : ضریب ذخیره برق کشور بر حسب درصد از رابطه زیر محاسبه می شود:
حداکثر نیاز مصرف/100*(حداکثر نیاز مصرف - ظرفیت عملی کل نیروگاهها)= ضریب ذخیره
کمبود ضریب ذخیره برق: کمبود ضریب ذخیره برق برحسب درصد از رابطه زیر محاسبه می شود :
متوسط کارکرد نیروگاه : متوسط ساعت کارکرد واحد های یک نیروگاه
مصرف مخصوص آب نیروگاه برق آبی :عبارت است از متوسط میزان آب عبوری از در یچه های سد برای تولید یک واحد انرژی الکتریکی